De Kalfortse klokken

Al honderd jaar lang roepen de klokken de parochianen op tot gebed of om naar de Mis te gaan. Zij duiden het uur aan en melden het overlijden van de medeparochianen.

De Kalfortse klokkehistorie is op zich een boeiende geschiedenis. Wanneer in de jaren 1854-1856 een nieuwe Kerk wordt gebouwd, bezit Kalfort slechts één klokje, afkomstig uit de oude kapel. Het dateert van 1785 en was te Antwerpen gegoten door J.J. Huaert. De mondelinge overlevering vertelt dat dit klokje tijdens de Franse bezetting in de grond was verstopt.

Voor Kalfort, dat in 1857 tot parochie is uitgeroepen, volstaat dit klokje natuurlijk niet. Toch zullen we nog 33 jaar moeten wachten! De dynamische pastoor Egidius Franciscus Van Den Bossche wil drie klokken in zijn toren. Hiervoor moet de toren van de Kerk worden verstevigd. Op 24 juni 1890 is het zover. Dan wijdt de Puurse deken twee nieuwe klokken, gegoten door het huis August Buelens en C°. De grootste klok is toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw ten Traan en weegt 412 kilo. Zij kost 1572 frank. Peter is pastoor Van Den Bossche; meter mevrouw Van Assche. De tweede is toegewijd aan de H. Jozef en weegt 178 kilo. Peter en meter zijn de heer en mevrouw Bernard Pauwels, die 786 frank neertellen.

Veertig jaar lang verandert er niets in de klokketoren. In 1938 begint pastoor Donaat Verrijdt met plannen rond te lopen om de klokken te vervangen. Hij laat de expert R. Geeraerts van Deurne een bezoek brengen aan de toren. Zijn oordeel is vernietigend:

"De klokken zijn zoowel op zich zelf als bij samenluiden zeer slecht (...). Elk afzonderlijk genomen zijn de twee grootste zeer slecht omdat de harmonieken van deze beide klokken valsch zijn. Het is zeer spijtig dat dergelijke klokken in Uw toren hangen vooral dat er in die klokkenkamer ruimte genoeg is om schoone wel harmonieerende klokken te laten zwieren. Het eenige middel om beter te hebben is 'opruimen' met deze en nieuwe goede klokken in de plaats brengen" (Geeraerts aan Verrijdt, 11 mei 1938).

Ironie van de geschiedenis: de Tweede Wereldoorlog helpt Verrijdt een handje. De Duitse bezetter eist nl. alle klokken op om te smelten en te gebruiken in de oorlogsindustrie. Op 28 juni 1943 wordt de klok van Onze-Lieve-Vrouw ten Traan door de Duitse bezetter uit de toren gehaald. Hetzelfde gebeurt op 12 mei 1944 met de klok van de H. Jozef. Op dat ogenblik zwijgen de klokken.

In februari 1946 na de capitulatie van Duitsland wordt de klok van de H. Jozef in Duitsland teruggevonden en opnieuw in de toren gehangen. Verrijdt blijft vastbesloten Kalfort een nieuwe klok (met de naam Onze-Lieve-Vrouw ten Traan) te bezorgen. Hij zorgt voor de nodige fondsen, ten bedrage van 34.092 frank. De klok wordt gegoten door de klokkegieter Michiels uit Doornik en geplaatst door de firma Omer Michaux uit Brussel. Peter van de nieuwe klok wordt Karel Spruyt, meter Jeanne Meersmans. De wijding van de nieuwe klok vindt plaats op 15 juni 1946. Verrijdt kan omwille van zijn gezondheidstoestand niet aanwezig zijn. Het is zijn opvolger, de nieuwe pastoor Georges Boey, die samen met de Puurse deken de nieuwe klok inzegent. Kalfort heeft opnieuw drie klokken.

De afbraak van de Kerk in 1977 legt hen opnieuw het zwijgen op. Ter gelegenheid van de opening van de nieuwe Kerk in maart 1979 wil pastoor Louis Putseys een nieuwe klok. Het wordt een luidklok van 310 kilo, die luistert naar de naam "Lutgarde", en 108.500 frank kost. De firma Sergeys van Leuven hangt de klokken in hun nieuwe klokkestoel. Op dat ogenblik heeft Kalfort de volgende klokken:

  • de klok toegewijd aan de H. Jozef uit 1890, met als toon MI 1/8, die door Sergeys als een tweede keuze klok wordt bestempeld;
  • de klok Onze-Lieve-Vrouw ten Traan uit 1946, met als toon LA zuiver, die Sergeys een zeer goede klok noemt;

de nieuwe klok Lutgarde, met als toon DO".

Het oude klokje uit 1785 wordt niet meer gebruikt en staat in de tuin van de pastorij. De tijd dat koster of misdienaar aan het klokkezeel moet hangen, is nu voorgoed voorbij. Heel het proces van het luiden van de klokken verloopt automatisch. De klokken hangen als volgt in de klokkestoel (van boven naar onder):
1 - H. Jozef (178 kg)
2 - Onze-Lieve-Vrouw ten Traan (480 kg)
3 - Lutgarde (310 kg)

De drie Kalfortse klokken berichten ons het volgende:

* Luiden van het uur, dag en nacht; elk uur en om het half uur.
* Het overlijden van een medeparochiaan wordt aangekondigd op de avond van het overlijden met twee klokken; voor een vrouw luiden de klokken 1 en 3; voor een man de klokken 2 en 3. Hetzelfde gebeurt op de vooravond van de begrafenis, een half uur vóór de begrafenis en onmiddellijk na de begrafenis. Vijf minuten voor de begrafenis tikt de hamer om de 20 seconden op de zwaarste klok.
* De zaterdagvieringen worden aangekondigd met de grote klok (2) om 16.30 u. gedurende 3 minuten en met de kleine klok (1) om 16.45. gedurende 5 minuten.
* s Zondags luidt de zwaarste klok (2) gedurende 3 minuten om 8 uur. De zwaarste en lichtste klok luiden samen 3 minuten lang om 10 u 30 vóór de Hoogmis van 11 u. Om 10.45 u. luidt de lichtste klok 5 minuten lang.
* De eucharistievieringen in de week worden aangekondigd door de kleinste klok. Zij luidt 5 minuten om 18.45 u. Donderdags gebeurt dit om 8.15 u.
* Het Angelus wordt elke dag aangekondigd om 7.30 u., 12 u. en 18.15 u. Dan tikt de hamer 3 x 3 keer op de kleine klok, waarna de kleine klok 3 minuten lang begint te luiden.